6 اختلال اضطرابی شایع میان کودکان

 

از زمانی که پیشکسوتان روانشناسی همچون فروید معنای اولیه و بالینی “اضطراب” را ارائه داده اند، تعریف و مفهوم اضطراب دستخوش تغییراتی شده است.

براساس کتب روان شناسی تفاوت میان نگرانی، ترس و اختلال اضطرابی بدین صورت است:

• ترس نشان دهنده نوعی واکنش عاطفی نسبت به یک رویداد واقعی و یا تصور قریب الوقوع است.
• نگرانی نشان دهنده نوعی واکنش عاطفی نسبت به رویدادی است که در آینده رخ می دهد.
• اختلال اضطرابی نشان دهنده اختلالات روانی ای است که ویژگی های اضطراب و یا ترس مفرط را به اشتراک می گذارد.
• تصمیم گیری درباره آنچه که منجر به ترس و یا اضطراب مفرط می شود بستگی به مفاهیم و حالات اضطراب دارد.

• اضطراب صفت اشاره به احساسات درونی و شخصیتی افراد داشته که شامل همه انسانها می شود؛ لیکن تفاوت آن هنگامی آشکار می شود که افراد ترس و یا اضطرابی را در شرایط ترسناک مشابه و یا یکسان تجربه می کنند.
• اضطراب حالت اشاره به مدت زمان کلی دوره اضطرابی دارد. بطوری که فرد با تهدیدی روبرو شده و احساس اضطراب و یا ترس در وی پدیدار می شود. هنگامی که تهدید از بین می رود این ترس و اضطراب نیز می بایست از بین برود.
• افرادی که دچار اختلال اضطرابی هستند، در شرایط عادی بیشتر از آنچه که انتظار می رود اضطراب حالت را تجربه می کنند. حتی وقتی با تهدید مشابهی روبرو می شوند بیش از حد احساس ترس و اضطراب می کنند.

مکانیسم جنگ و گریز در افراد مضطرب

افرادی که دچار اختلال اضطرابی هستند در شرایط خاص بیشتر از آنچه که انتظار می رود دچار اضطراب شدید می شوند و اغلب مدت زمان طولانی تری این نوع اضطراب را تجربه می کنند. علاوه بر این، افرادی که دچار ترس می شوند، عموما (بسته به شرایط) مکانیسم جنگ و گریز شان فعال می شود. در حالیکه افرادی که مضطرب می شوند عموما تنها مکانیسم گریزشان فعال می شود.

در افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی فعال شدن مکانیسم گریزشان بدلیل تغییر در سیستم عصبی(غیر ارادی) آنهاست. با طولانی شدن مکانیسم این تغییرات عصبی می تواند به وضعیت عاطفی و فیزیکی فرد آسیب برساند. بعنوان مثال فعال شدن سیستم گریز بمدت طولانی منجر به آزاد سازی هورمونهایی همچون کورتیکاستریودز می شود. نتیجتا در کوتاه مدت عملکرد برخی قسمت های بدن فرد مبتلا افزایش یافته و فعالیت سایر قسمت ها کاهش می یابد. این تغییرات طی واکنش های کوتاه مدت رخ می دهند و نیز این هورمون ها تاثیرات مخرب طولانی مدتی بر سیستم عصبی دارند.

در این بخش بطور خلاصه به توصیف انواع اختلالات اضطرابی می پردازیم. این توصیفات برگرفته از راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات ذهنی (موسسه روان درمانی امریکا) می باشد. در تمامی اختلالات اضطرابی، رفتاری که از فرد سر می زند مطمئنا بر عملکرد فرد در زندگی روزمره تاثیر جدی می گذارد.

برخی رفتارهایی که از این افراد سر می زند را نمی توان بکمک برخی اختلالات دیگر و یا مصرف مواد مخدر و یا دارو توصیف نمود. (بعنوان مثال: سایر اختلالات ذهنی و یا برخی مشکلات شناختی)

 

اختلال اضطراب جدایی (SAD)

نوزادان و کودکانی که برای اولین بار از والدینشان جدا می شوند، مضطرب و نگران می شوند که امری طبیعی است. اما خیلی زود با پدر بزرگ و مادربرزگ، پرستار کودک و یا معلمشان اخت می شوند. و در خانه و یا مدرسه احساس راحتی می کنند.

اما زمانی که کودک با ترس دوری از والدین کنار نمی آید، گفته می شود که دچار “اختلال اضطرابی جدایی” شده است. حتی وقتی بزرگتر می شوند، کودکان مبتلا به SAD از اینکه از والدین و یا خانه شان دور باشند، خیلی مضطرب می شوند. ممکن است بیمار شوند و چندین روز به مدرسه نروند؛ به مادرشان بچسبند، گریه کنند، به مدرسه نروند و یا در فعالیت های جمعی بدون والدینشان حضور پیدا نکنند. در خانه هم به راحتی بخواب نمی روند و یا تنهایی نمی خوابند. حتی در اتاقشان بدون یک از والدین تنها نمی مانند.

 

ترس و اضطراب توصیف شده در زیر عموما بطور پایدار در شخص بروز پیدا می کنند:

• تجربه مکرر پریشانی و اضطراب بیش از حد هنگامی که از شخصی جدا شده و یا تصور شود که از فردی و یا خانه اش جدا می شود.
• تجربه مکرر نگرانی بیش از حد درباره از دست دادن افراد نزدیکی که به آنها وابسته هستند.
• تجربه مکرر احساس نگرانی درباره اتفاقاتی که ممکن است منجر به جدایی از شخصی و یا خانه اش شود.
• بطور مداوم، عدم ترک خانه و یا فردی که به او وابسته است. (بطور مثال معلم مدرسه) بدلیل ترس از اینکه از او جدا شود.
• احساس ترس مکرر از اینکه تنها بماند.
• تجربه مکرر اجتناب از خوابیدن دور از خانه و یا شخصی که به وی وابسته است.
• کابوس های شبانه درباره جدا شدن
• هنگامی که گفته می شود از شخصی جدا می شوند، مدام احساس درد و مریضی دارند و از آن شکایت می کنند.

طی دوران رشد و بلوغ کودکان دچار اضطراب می شوند که کاملا طبیعی بوده و در رده این اختلالات جای نمی گیرد. (تقریبا 4 درصد کودکان دچار این اضطراب می شوند.) که در بزرگسالان کمتر دیده می شود.

فوبیای خاص

فوبیا نوعی ترس و یا اضطراب بیش از حد درباره شیء و یا شرایطی خاص است. این نوع وضعیت همیشه نوعی واکنش آنی اضطرابی بهمراه دارد.

این که کودکان از تاریکی، هیولا، حیوانات بزرگ و یا صداهای بلند مانند رعد و برق و آتش بازی بترسند، امری طبیعی است. اکثر مواقع، وقتی کودکان می ترسند، بزرگترها می توانند به آنها کمک کنند تا احساس امنیت کرده و دوباره به آرامش برسند.

اما فوبیا نسبت به یک شی یا موضوع خاص بسیار شدیدتر، بیشتر و ماندگار تر از ترس معمولی است. کودکی که فوبیا دارد نسبت به ترس خود، دلواپسی شدیدی دارد و از آن دوری می کند. اگر نزدیک چیزی که از آن می ترسد باشد، وحشت زده می شوند و احساس راحتی نمی کنند.

این ترس و اضطراب منجر به بروز رفتارهای نابهنجار می شود. که حداقل به مدت 6 ماه در کودک دیده می شود.

البته چندین فوبیای مختلف در کودکان شناسایی شده است؛ اکثر این فوبیاها بدلیل مواجهه با وضعیت و یا جسمی ترسناک مانند مار، عنکبوت، ارتفاع، پرواز، قرار گرفتن در جای بسته و غیره بروز پیدا می کند.

 

اختلال اضطراب اجتماعی (فوبیای اجتماعی)

اختلال اضطراب اجتماعی بیانگر این است که فرد مبتلا با قرار گرفتن در یک موقعیت اجتماعی و همچنین زیر نگاه موشکافانه دیگران دچار ترس و اضطراب شدیدی می شود. این موقعیت ها می تواند شامل موارد ذیل شود:

• قرار گرفتن در جمع افراد غریبه برای اولین بار
• هنگام غذا خوردن زیر ذره بین افراد قرار گرفتن
• انجام فعالیتی در حضور دیگران، مانند صحبت کردن در جمع

افرادی که دچار اختلال اضطراب اجتماعی هستند اکثر مواقع احساس می کنند که بدلیل این رفتارشان تحقیر می شوند و عموما از قرار گرفتن در یک چنین موقعیت هایی خودداری می کنند. اگر مجبور به انجام این کار شوند عموما تحت فشار زیادی قرار می گیرند.

در این گونه موارد می بایست نسبت به شرایط خاص پیش آمده درمان مناسبی را برای اضطرابی را که فرد تجربه می کند، درنظر گرفت. همچنین می بایست نسبت به این موضوع که “اکثر افراد در شرایط مشابه چه احساسی دارند” آگاه بود.

 

بهترین مرکز درمان اختلال اضطرابی کودکان

مرکز کودک جایروس با در اختیار داشتن بهترین متخصصین و مشاوران کودک جدیدترین خدمات و مشاوره را در زمینه درمان انواع اختلالات به فرزند شما ارائه می نماید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و هم چنین اخذ نوبت از این مرکز به صفحه ی تماس با ما مراجعه نمایید.

بعنوان مثال اکثر مردم هنگامی که می خواهند در حضور دیگران سخنرانی کنند، مضطرب می شوند. با این حال، جهت تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی در یک چنین شرایطی، فرد مبتلا می بایست رفتارهای بیش از حد مضطربی را از خود بروز دهد؛ یعنی درحالیکه تلاش می کند خود را با شرایط وفق داده و یا حتی آن وضعیت را ترک کند، رفتارهای نامناسبی از خود نشان می دهد.

 

اختلال پانیک (هراس ناگهانی)

دو ویژگی اصلی اختلال پانیک عبارتند از :

• تجربه حملات پانیک غیرمنتظره و مکرر
• نگرانی شدید درباره وقوع حمله ای دیگر بمدت حداقل یک ماه ویا بیشتر. بروز رفتارهای نابهنجار برای جلوگیری از وقوع حملات آتی

حملات پانیک نوعی حالات شدید ترس و اضطراب است که بر عملکرد جسمی و عاطفی فرد تاثیر می گذارد:

علائم جسمی:

کاهش و یا افزایش ضربان قلب، تعریق، لرزش، احساس خفگی و یا تنگی نفس، حالت تهوع شدید، گیجی، لرز، درد سینه و

علائم عاطفی:

فرد احساس می کند که :عقلش را از دست می دهد، از واقعیت دور می شود، از جسمش جدا می شود، کنترل خود را از دست می دهد، از مرگ می ترسد.

تعداد افرادی که اینگونه حملات پانیک و یا حملات اضطرابی به آنها دست می دهد، بسیار است. این اختلال در افرادی که حملات پانیک در آنها بطور مکرر اتفاق می افتد و تلاش می کنند که با آن کنار بیایند، شناسایی می شود.

نکته قابل توجه اینست که بسیاری از مشکلات جسمی و ذهنی همراه با حملات پانیک بروز پیدا می کند. افرادی که بطور مرتب دچار حملات پانیک می شوند می بایست چکاپ جسمانی کاملی انجام دهند؛ چراکه ممکن است این امر نشانه اختلالی در فعالیت غدد درون ریز بدن (بعنوان مثال تیروئید)، مشکل قلبی عروقی و یا مشکل پزشکی حاد دیگری باشد.

درصورتی که فرد همراه با حملات پانیک دچار اختلالات جسمانی خاصی همچون مشکل قلبی شود، برای درمان می بایست به یک روانپزشک و یا روانشناس مراجعه نماید.

آگروفوبیا

آگروفوبیا به وضعیتی اطلاق می شود که اغلب همراه با اختلال پانیک پیشرفته است. گرچه روش تشخیص کاملا مستقلی دارد. آگروفوبیا شامل ترس و یا اضطراب شدیدی می شود که فرد طی قرار گرفتن در دو یا چندین وضعیت متفاوت تجربه نموده و راه فراری از آن وضعیت برای خود پیدا نمی کند.

این وضعیت ها عبارتند از:

• قرار گرفتن در فضای باز
• قرار گرفتن در میان جمعیت
• به تنهایی بیرون از خانه بودن
• استفاده از وسایل نقلیه عمومی به تنهایی
• قرار گرفتن در فضاهای بسته همچون مغازه، تئاتر و غیره

هنگامی که فرد مبتلا در یکی از این وضعیت ها قرار می گیرد و یا حتی به آن می اندیشد، اغلب این علائم را که بسیار شبیه به علائم حمله پانیک است، در خود می بیند.

اختلال اضطراب عمومی

این نوع اختلال بنظر مزمن می آید. (یعنی حداقل به مدت شش ماه و در اکثر روزها در فرد دیده می شود.) و نشان دهنده ترس و یا اضطراب شدید نسبت به وقایع مختلف است. افراد مبتلا به اختلال اضطراب عمومی اغلب بنظر نگران و عصبی می آیند. گویا درباره همه چیز نگران و مضطرب هستند.

مرکز APA شش نشانه خاصی را که می بایست طی دوره شش ماهه در این افراد دیده شود، معرفی می کند. افراد بزرگسال می بایست بطور متناوب سه علامت زیر را از خود نشان دهند. در حالی که طی دوره شش ماهه، تنها بروز یک نشانه در کودکان کافیست تا این اختلال تشخیص داده شود.

 

علائم اختلال اضطراب عمومی:

• بی حوصلگی و از کوره در رفتن بطور مداوم
• عدم تمرکز و یا توجه به موضوعات مختلف بطور مکرر
• احساس خستگی مداوم و یا خیلی زود خسته شدن
• گرفتگی عضلات بطور مداوم
• ابراز تحریک پذیری و یا بی حوصلگی شدید
• اختلال مکرر در خواب شبانه

کودکانی که دچار اضطراب عمومی می شوند، به سختی می توانند در مدرسه تمرکز داشته باشند. چرا که این اختلال باعث می شود همیشه حس نگرانی در ذهن کودک باقی بماند. حتی نمی توانند براحتی آرامش داشته و خوش بگذرانند؛ بخوبی غذا بخورند و یا خواب شبانه راحتی داشته باشند. ممکن است نتوانند چندین روز به مدرسه بروند زیرا “احساس نگرانی” آن ها را مریض، ترسو و خسته می کند.

برخی کودکان نگرانی های شان را بروز نمی دهند. سایر کودکان درباره نگرانی های شان با والدین و یا معلمشان صحبت می کنند. این کودکان ممکن است بارها و بارها درباره بوقوع پیوستن نگرانی های شان سوال بپرسند. مهم نیست والدین در این باره چه می گویند این کودکان احساس خوبی را تجربه نمی کنند.

علل بروز اختلالات اضطرابی در کودکان

عوامل بسیاری وجود دارند که بهمراه اختلال اضطرابی زمینه ساز بروز واکنش “جنگ و گریز” در بدن هستند. این عوامل عبارتند از :

ژنتیک

احتمال بروز یکی از اختلالات اضطرابی در کودکی که یکی از اعضای خانواده اش دچار اختلال اضطرابی است، بسیار زیاد است. ممکن است کودکان ژن هایی را به ارث ببرند که زمینه ساز اضطراب در آن ها باشد.

شیمی مغز

ژن ها به فعالیت صحیح مواد شیمیایی مغز کمک می کنند که این فرآیند “انتقال دهنده های عصبی” نام دارد. اگر مواد شیمیایی مغز بخوبی تامین نشده و یا کار نکنند، منجر به بروز اضطراب می شوند.

وضعیت زندگی

ممکن است اتفاقاتی که در زندگی کودک رخ می دهد سرشار از استرس بوده و کودک نتواند با آنها کنار بیاید. عواملی که ممکن است باعث بروز اضطراب در کودک شود عبارتند از:

از دست دادن، بیماری شدید، مرگ یکی از عزیزان، خشونت و یا سوءاستفاده

رفتارهای آموزشی

بزرگ شدن در خانواده هایی که ترس و اضطراب در آن ها موج می زند به کودک می آموزد که ترسو باشد.

 

محقق و مترجم : عطیه فضلی

منبع :

https://kidshealth.org/en/parents/understanding-depression.html?WT.ac=ctg#catfeelings

https://deserthopetreatment.com/anxiety-substance-abuse/types