افسردگی دوران کودکی و علائم آن

 

افسردگی دوران کودکی با “افسردگی” معمولی و احساسات روزمره کودک که طی دوران رشد او بروز پیدا می کند، تفاوت دارد. هنگامی که علائم افسردگی مدت بیشتری در کودک باقی می ماند و با فعالیت های اجتماعی، علائق، تکالیف مدرسه و زندگی خانوادگی وی تداخل پیدا کند، گفته می شود که کودک دچار افسردگی شده است.

افسردگی چیست؟

افسردگی نوعی بیماری روحی است که بواسطه آن احساساتی همچون ناراحتی، تحریک پذیری، عدم تمایل به انجام فعالیت ها، حس بی ارزشی و ناامیدی و گاهی اوقات فکر خودکشی در فرد پدیدار شده و شدت پیدا می کند. افسردگی بر احساسات، افکار و عملکرد بیمار تاثیر منفی می گذارد.

اغلب افرادی که دچار افسردگی می شوند تغییراتی در سیستم خواب و عادت های غذایی شان بوجود می آید و قادر به تمرکز نیستند. یکی از روش های تشخیص افسردگی این است که علائم آن به مدت دو هفته و یا بیشتر در بیمار باقی می ماند و بر عملکرد وی تاثیر می گذارد.

 

آیا کودکان نیز دچار افسردگی می شوند؟

بله. افسردگی دوران کودکی با “افسردگی” معمولی و احساسات روزمره کودک که طی رشد او بروز پیدا می کند، تفاوت دارد. زمانی که علائم افسردگی در کودک مدت بیشتری باقی می ماند و با فعالیت های اجتماعی، علائق، تکالیف مدرسه و زندگی خانوادگی وی تداخل پیدا کند، گفته می شود که کودک دچار افسردگی شده است.

افسردگی یک حالت گذرا نیست؛ حتی بدون انجام درمان مناسب نیز از بین نمی رود. اغلب افسردگی قابل تشخیص و درمان نیست. چراکه علائم آن شبیه تغییرات روحی و روانی نرمال بوده که طی دوران بلوغ در کودک بروز پیدا می کند. بخاطر داشته باشید که افسردگی نوعی بیماری جدی و خطرناک و در عین حال قابل درمان است.

در صورتی که والدین تغییراتی در حالات و رفتار کودک خود مشاهده کنند، می بایست با پزشک کودک خود مشورت نموده و یا با یک مرکز تخصصی سلامت روان تماس بگیرند.

میزان شیوع افسردگی در دوران کودکی

براساس مطالعات صورت گرفته در موسسه ملی سلامت روان، گفته می شود که حداقل 3.3 درصد کودکان 18- 13 ساله دچار نوعی افسردگی شدید می باشند. براساس بررسی ها و تخمین آکادمی روانپزشکی بزرگسالان امریکا این میزان به 5 درصد نیز می رسد.

گفته می شود خودکشی سومین عامل اصلی مرگ و میر میان افراد 24 -10 ساله است.

 

عوامل بروز افسردگی دوران کودکی

افسردگی دوران کودکی مانند افسردگی در بزرگسالان بواسطه عواملی همچون موارد ذیل بروز پیدا می کند:

• بیماری فیزیکی (همچون دیابت و یا صرع)
• وقوع اتفاقات پر استرس در طول زندگی
• محیط اطراف (که شامل مشکلات خانوادگی می شود.)
• پیشینه خانوادگی (افراد دیگری در خانواده دچار افسردگی شده اند.)
• مصرف الکل و یا مواد مخدر

 

چگونه متوجه شویم که فرزندمان دچار افسردگی شده است؟

هر کودکی که دچار افسردگی می شود ممکن است یک سری علائم خاصی از خود بروز دهد. علائم افسردگی در کودکان عبارتند از :

1. دچار تحریک پذیری، خشم، نگرانی و رنجیدگی خاطر می شوند.
2. احساسات مزمنی همچون ناراحتی و ناامیدی در آن ها بروز پیدا می کند.
3. فعالیت های لذت بخش گذشته خود و همچنین خانواده و دوستانشان را کنار می گذارند.
4. نسبت به رفتار هایی همچون طرد شدن و انتقاد پذیری بیش از حد حساس می شوند.
5. رژیم غذایی شان عوض می شود (پرخوراک و یا کم خوراک می شوند)
6. سیستم خوابشان دچار تغییر می شود (دچار بی خوابی و یا خواب بیش از حد می شوند)
7. گریه و اوقات تلخی می کنند

مصرف دارو و الکل نیز ممکن است نشانه یک بیماری روانی باشد.

سایر نشانه های افسردگی در کودکان

1. بسختی می توانند به مسائل پیرامونشان توجه و تمرکز کنند.
2. کم انرژی شده و دائما احساس خستگی و فرسودگی می کنند.
3. دائما از دردهایی مانند دل درد و سردرد گله و شکایت دارند. (گویی قابل درمان نیستند و بهبود پیدا نمی کنند.)
4. توانایی آنها جهت انجام فعالیت هایشان در خانه، مدرسه، فعالیت های فوق برنامه و سایر سرگرمی ها و کارهای مورد علاقه شان کاهش پیدا می کند.
5. احساس بی ارزشی و گناهکار بودن می کنند.
6. به موضوعاتی همچون مرگ و یا خودکشی فکر می کنند و یا درباره آن حرف می زنند.

 

البته تمامی کودکان افسرده همگی این علائم را بصورت یک جا ندارند. در حقیقت، اکثر آن ها علائم مختلفی را در زمان و موقعیت متفاوتی تجربه می کنند. گرچه ممکن است برخی کودکان در محیط های سازمان یافته و مشخص کاملا معقول رفتار کنند؛

لیکن اکثر کودکان که دچار افسردگی حاد شده اند:

• فعالیت های اجتماعی شان به میزان قابل توجهی تحت شعاع قرار می گیرد.
• علاقه خود را به مدرسه از دست داده و عملکرد تحصیلی شان ضعیف می شود.
• ظاهرشان تغییر می کند.

 

گرچه خودکشی در کودکان زیر 12 سال بندرت دیده می شود، لیکن نوجوانان بیشتر اقدام به خودکشی می کنند. و ممکن است این کار را از روی انگیزه آنی و بدون فکر قبلی انجام دهد. خصوصا زمانی که مضطرب، عصبانی و یا ناراحت است.

احتمال خودکشی میان دختران نسبتا بیشتر است. لیکن هنگامی که پسران اقدام به خودکشی می کنند احتمال مرگ آن ها بیشتر است. کودکانی که در پیشینه خانوادگی شان ردپایی از خشونت، سوءمصرف الکل و یا سوءاستفاده جسمی و یا جنسی دیده می شود، احتمال خودکشی در آن ها بیشتر است. همچنین علائم افسردگی در آن ها بیشتر دیده می شود. خطر اقدام به خودکشی در کودکانی که در خانه به سلاح گرم و یا دارو دسترسی دارند، بیشتر است.

 

پزشکان چگونه افسردگی دوران کودکی را تشخیص می دهند؟

در صورتی که علائم افسردگی به مدت دو هفته و یا بیشتر در فرزندتان دیده شود، می بایست با پزشک وی در تماس باشید. بایستی مطمئن شوید که هیچ گونه مشکل جسمانی باعث بروز این علائم در وی نشده باشد. همچنین کودکتان تحت درمان مناسب قرار می گیرد.

همچنین توصیه می شود با یک مرکز تخصصی سلامت روان که در زمینه درمان افسردگی دوران کودکی تجربه کافی دارد، مشورت نمایید.

تست ارزیابی سلامت روان : جهت بررسی افسردگی دوران کودکی شامل مصاحبه با والدین و مصاحبه با کودک افسرده می شود. علاوه بر این، تست روان شناسی نیز می تواند به تشخیص و درمان مناسب این بیماری کمک کند. کسب اطلاعات از معلمین، دوستان و همکلاسی های کودک نیز می تواند کمک شایانی به پزشک نماید. این اطلاعات نشان می دهد که علائم افسردگی دوران کودکی در فعالیت های مختلف کودک وجود داشته و تغییرات مشخصی در رفتار وی بوجود آورده است.

هیچ گونه تست و آزمایش خاصی _پزشکی و یا روانشناسی- وجود ندارد که بوضوح افسردگی دوران کودکی را تشخیص دهد. لیکن ابزارهایی همچون پرسشنامه (برای کودک و والدین) و مصاحبه با مراکز تخصصی سلامت روان به تشخیص دقیق این اختلال در کودک کمک شایانی می کند.

 

افسردگی دوران کودکی چگونه درمان می شود؟

روش های درمان افسردگی دوران کودکی شبیه روش های درمانی بزرگسالان است.

این روش ها شامل روان درمانی (مشاوره) و مصرف دارو می باشد. درصورتی که علائم افسردگی شدید باشد و یا بواسطه روش روان درمانی، کودک بهبود چندانی نیابد ممکن است پزشک ابتدا روان درمانی را پیشنهاد داده و سپس داروی ضد افسردگی را بعنوان درمان جانبی درنظر بگیرد.

بهترین مطالعات صورت گرفته در این زمینه نشان می دهد که ترکیبی از هر دو درمان، روان درمانی و مصرف دارو، موثرترین روش در درمان افسردگی دوران کودکی می باشد.

همچنین سازمان FDA هشدار می دهد که ممکن است داروهای ضد افسردگی منجر به افزایش احتمال فکر خودکشی و اقدام به آن در کودکان و بزرگسالان شود.

 

آیا “مصرف دارو” به درمان افسردگی دوران کودکی کمک می کند؟

بله. بسیاری از تحقیقات انجام شده نشان می دهد که مصرف داروهای افسردگی در از بین بردن علائم آن تاثیر بسزایی دارند. براساس مطالعه ای که در مرکز ملی سلامت روان صورت گرفته، رویکردهای متفاوتی در زمینه درمان افسردگی متوسط تا شدید بزرگسالان مورد بررسی قرار گرفته است.

براساس این بررسی ها 71 درصد افرادی که تحت درمان با داروی ضد افسردگی PROZAC و روان درمانی قرار گرفته اند، علائم کمتری از خود بروز داده اند. علاوه بر این، 60 درصد کودکانی که داوری ضد افسردگی PROZAC را مصرف نموده اند، بهبود یافته اند.

 

محقق و مترجم : عطیه فضلی

منابع :

https://www.webmd.com/depression/childhood-depression#3

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14938-depression-in-children