بیش فعالی در کودکان
همه ما کودکانی را می شناسیم که نمی توانند سر جای خود بنشینند، و یا کودکانی که بنظر می رسد به صحبت ها گوش نمی دهند، و یا کودکانی که از قواعد و دستورها تبعیت نمی کنند. بی توجهی، دمدمی مزاج بودن و بی قراری و پرتکاپویی از علائم اختلال بیش فعالی ناشی از کمبود توجه (attention deficit hyperactivity disorder) و یا (ADHD) می باشد.
اغلب بیش فعالی در کودکان بواسطه اختلال ذهنی که ADHD نامیده می شود، بروز پیدا می کند.
کودکانی که فعالیت بیش از حد دارند، تنها اعضای بدنشان در حال تکاپو نیست. بلکه مغز آن ها نیز نمی تواند در آرامش کار کند.
جهت کنترل رفتار و عملکرد فرزند بیش فعالتان در خانه و در مدرسه، راهکارهایی وجود دارند که در این مقاله بدان می پردازیم.
گاهی اوقات کودکان انرژی بیش از حدی دارند. معمولا در طول روز چند بار مجبورید به کودکتان بگویید که آرام باشد؟ دست از خرابکاری بردارد و یا بدون سر و صدا بازی کند؟ بیش فعالی یکی از علائم شناخته شده اختلال بیش فعالی کمبود توجه یا ADHD می باشد. علاوه بر این ممکن است این اختلال در شرایط دیگری بروز پیدا کند.
علائم اختلال بیش فعالی در کودکان
علائم بیش فعالی را نمی توان نادیده گرفت. این کودکان اغلب بدلیل رفتار های غیر طبیعی شان از سوی دیگران واکنش منفی دریافت می کنند. تا زمانی که دلیل این نوع رفتارهای فرزندتان را ندانید ممکن است ناراحت شده و تصور کنید که وی هیجانات خود را تخلیه می کند. اما در صورتی که فرزند تان مبتلا به ADHD باشد، فعالیت بیش از حد او ریشه در عملکرد متفاوت ذهن او دارد.
بهترین مرکز درمان بیش فعالی کودکان در تهران
مرکز کودک جایروس ارائه دهنده بهترین خدمات و روش های درمانی جهت درمان کودکان بیش فعال می باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر و تماس با این مجموعه، اینجا را کلیک نمایید.
در این جا به برخی رفتارها و عملکرد هایی که در میان کودکان بیش فعال شایع است، اشاره می کنیم:
- تقریبا بدون وقفه حرف می زنند و اغلب کلام دیگران را قطع می کنند.
- بسرعت از جایی به جای دیگر می روند (جای خود را عوض می کنند) و اغلب سر به هوا هستند.
- حتی هنگامی که در جای خود نشسته اند، مدام در جای خود تکان می خورند.
- به وسایل اطرافشان ضربه می زنند.
- بی نظم و بی قرار هستند و باید هر چیزی را از جایش برداشته و با آن بازی کنند.
- برای غذا خوردن و انجام کارهای آرام، نمی توانند سر جای خود بنشینند.
چه عاملی منجر به بروز بیش فعالی در کودکان می شود؟
یکی از علل شایع بیش فعالی در کودکان، ADHD می باشد؛ لیکن تنها علت ممکن نیست. عوامل دیگری نیز می تواند زمینه ساز پرحرفی کودکان و تحرک آن ها در محیط اطرافشان باشد؛ فقط دلیل آن متفاوت است. در این جا به معرفی برخی موارد می پردازیم که ممکن است نیاز به مطالعه آن داشته باشید و درباره آن با پزشک فرزندتان صحبت کنید.
ADHD
اغلب این اختلال ذهنی باعث می شود کودکان بیش از حد صحبت کرده و تحرک داشته باشند. در حقیقت این اختلال به سبب عملکرد کند شبکه مغز نسبت به عملکرد حالت عادی رخ می دهد. بازی چراغ قرمز، چراغ سبز را در نظر بگیرید. کودکانی که مبتلا به ADHD هستند، در این بازی دیرتر عکس العمل نشان داده و بازی را کند تر شروع می کنند. همچنین دیرتر پا روی ترمز گذاشته و می ایستند.
بیش فعال بودن فقط بدین معنا نیست که کودک در اطراف اتاق بچرخد. ممکن است حتی زمانی که کار کوچکی انجام می دهد نیز حرکات اضافی از وی سر بزند. مثلا وقتی کفشش را می پوشد، چیزی می نویسد و یا ساز می زند.
کودکان مبتلا به ADHD تمایل دارند که کارهایشان را بدون فکر و از روی انگیزه آنی انجام دهند. همچنین اختلال ADHD در سنین مختلف، بشکل متفاوتی بروز پیدا می کند.
این کودکان براحتی نمی توانند به پیرامون خود توجه کنند. بعنوان مثال با اینکه کودک پیش دبستانی بیشتر در معرض خطر و حادثه قرار دارد، لیکن دانش آموز بیش فعال دوره ابتدایی برای انجام تکالیفش هنوز نمی تواند سر جای خود بنشیند.
اختلال اضطراب
اضطراب و تشویش باعث بی قراری و عدم تمرکز در کودکان می شود. گاهی اوقات این علائم منجر به سوء برداشت افراد شده و این اختلال را با ADHD اشتباه می گیرند. با این حال گاهی هر دو اختلال بطور همزمان در کودک بروز پیدا می کند.
پرکاری تیروئید
این عارضه بندرت در کودکان بچشم می خورد. اما زمانی که کودک دچار پرکاری تیروئید می شود، بی قرار شده و قادر به تمرکز نیست. همچنین اغلب منجر به اختلالات بینایی همچون سوزش و تورم چشم می شود.
اختلالات گوش داخلی
کودکانی که سیستم گوش داخلی شان مشکل پیدا می کند اغلب بیش فعال هستند. ممکن است دلیل تحرک مداوم کودکان بیش فعال بواسطه اختلالات شنوایی و تعادل آن ها باشد.
اختلالات ادراک حسی
هنگامی که کودکان از نظر حسی دچار اختلال شده و بیش از حد و یا کمتر از میزان متعارف تحریک و تهییج شوند، ممکن است دچار بیش فعالی نیز بشوند.
چگونه پاسخ سوال های خود را پیدا کنید؟
برای این که درباره بیش فعالی کودک خود به نتیجه درستی برسید می بایست چند مرحله را پشت سر بگذارید. برای شروع می توانید کودک خود را زیر نظر گرفته و از رفتار و عملکرد وی یادداشت بردارید. هنگامی که با فرد متخصص درباره نگرانی های خود صحبت می کنید، این یادداشت ها به شما کمک شایانی می کنند. با کمک این یادداشت ها ممکن است بتوانید سریع تر پاسخ سوال هایتان را پیدا کنید.
با انجام راهکار های ذیل متوجه می شوید که پشت پرده “بیش فعالی” کودکتان چه چیزی نهفته است :
با معلم و یا مربی کودک خود صحبت کنید.
بیش فعالی می تواند بر تحصیل کودک تاثیر منفی بگذارد. بهمین دلیل بهتر است که با معلم و یا مربی کودک خود در ارتباط باشید. با کمک یکدیگر، می توانید درباره استراتژی های مفید و موثر کلاس درس صحبت کنید. مثلا از یک علامت محرمانه استفاده کنید تا فرزندتان تکلیف خود را کامل انجام دهد. (چه در خانه چه در کلاس درس)
از کودک تست ارزیابی تحصیلی بگیرید.
اگر فکر می کنید که بیش فعالی کودکتان بر تحصیل وی تاثیر می گذارد، شما و یا معلم وی می توانید از مدرسه بخواهید که کودکتان را ارزیابی نماید. در صورت موافقت مدرسه، نیازی نیست که هزینه ای بابت آن بپردازید.
بسته به نتایج این تست، جهت برآورده شدن نیاز های کودک خدماتی ارائه شده و از وی حمایت می شود. این گونه حمایت ها شامل: وقفه و استراحت طی زمان تست ارزیابی و یا انجام تست در یک اتاق جداگانه می باشد. جایی که کودک کمتر دچار حواس پرتی شود. مدرسه ملزم است که این تست را بصورت کتبی و بصورت تست 504 PLAN و یا IEP برگزار نماید. لیکن روش پیگیری این ارزیابی به انتخاب خودتان است.
با پزشک کودک خود مشورت کنید.
برای شروع، این کار هم ایده خوبی است. یادداشت های خود را نزد پزشک فرزندتان ببرید و نگرانی خود را نسبت به آنها با وی در میان بگذارید. ممکن است پزشک بخواهد پرکاری تیروئید و سایر علل پزشکی را که منجربه بیش فعالی کودکتان می شود، درمان نماید.
برای این که بهتر متوجه وضعیت و شرایط کودکتان شوید، احتمالا سوال هایی از شما پرسیده می شود. بطور مثال چه مدت است که این رفتار ها را در کودکتان مشاهده می کنید؟ خواه این رفتار ها بدتر شده، خواه معلم نیز این رفتار ها را در کودکتان مشاهده کرده باشد.
همچنین ممکن است پزشک توصیه کند که از فرزندتان تست روان شناسی گرفته شود. این تست باهدف ارزیابی افکار کودک و بررسی احتمال بروز ADHD یا اضطراب و یا هر دو اختلال انجام می گیرد.
با متخصصین مربوطه صحبت کنید.
برای این که متوجه دلیل بیش فعالی کودکتان شوید ممکن است به پزشک متخصص دیگری ارجاع داده شوید. متخصص گوش و حلق و بینی به دنبال رفع مشکلات شنوایی کودکتان است. متخصص مغز و اعصاب، روان پزشک و یا متخصص رفتار شناسی جهت حل مشکلات مغزی که شامل ADHD می شوند، تلاش می کند. و روان پزشک و یا روان شناس قادر به تشخیص اختلالات اضطرابی در کودک می باشد.
متخصصینی که می توانند برای درمان این اختلالات دارو تجویز کنند عبارتند از : پزشک کودک، روان پزشک، متخصص مغز و اعصاب و یا دستیار پزشک.
به متخصص تحصیلی مراجعه کنید. (بصورت خصوصی نه در مدرسه)
اختلال ADHD می تواند بر یادگیری فرزندتان تاثیر سوئی داشته باشد. روان شناس با انجام یک تست متوجه میزان تاثیر این اختلال و مسائل آموزشی که درگیر آن شده است، می شود. این تست ها همانند تست های انجام شده در مدرسه می باشد. لیکن می بایست هزینه آن را جداگانه بپردازید چراکه بصورت خصوصی گرفته شده اند.
معلم خصوصی نیز به کودک کمک می کند تا روش های لازم جهت کنترل تاثیرات ADHD بر آموزش و تحصیلش را فرا بگیرد. با این تفاوت که معلم خصوصی نمی تواند تست های رسمی را از کودک بگیرد.
آن چه که اکنون می توانید انجام دهید.
حتی اگر این تست را انجام ندهید، روش های دیگری نیز وجود دارد که می توانید از آن بهره ببرید. متد هایی که به کودکتان کمک می کند تا رفتار خود را کنترل نماید. حواستان باشد تندروی نکنید. بکارگیری چندین متد با یکدیگر قدرت تصمیم گیری را کم کرده و نمی توان بهترین روش را انتخاب کرد.
در زیر برخی متد ها به شما پیشنهاد می شود:
تا جایی که می توانید اطلاعات کسب کنید.
اولین گام در کمک به کودک ADHD این است که بیش فعالی او را درک کنید. هر چه بیشتر درباره او بدانید، راحتتر می توانید به او کمک کنید تا “مهارت های کنترل خویشتن” را بدست آورد.
عملکرد و رفتار های وی را مشاهده کرده و یادداشت بردارید.
با مشاهده رفتار و عملکرد فرزندتان می توانید الگو های مناسبی را در نظر بگیرید. ممکن است در طول شب سطح عملکرد و فعالیت هایش افزایش پیدا کند. و یا شاید بسختی بخواب برود و یا بیش از حد خسته باشد. شناسایی این علائم به شما کمک می کند تا استراتژی های مختلفی را بکار بگیرید. بطور مثال زمان خواب او را تغییر دهید تا بتواند در آرامش خواب شبانه بهتر و کامل تری داشته باشد.
وسائلی را برایش فراهم کنید تا بی قراری اش تسکین پیدا کند.
اجازه دهید کودکتان آدامس بجود، با توپ استرس بازی کند و یا ابزار دیگری داشته باشد تا با آن سر و کله بزند. این کار باعث می شود بیش فعالی وی کنترل شده و انرژی او در بازی با وسائل دیگری تخلیه شود.
فرزندتان را به کلاس یوگا و یا ورزش های رزمی بفرستید.
فعالیت های فیزیکی باعث تخلیه انرژی کودکتان می شود. همچنین این کار به کودکتان یاد می دهد که نسبت به حرکاتش آگاه بوده و بتواند بدنش را کنترل نماید.
از استراتژی های متفاوتی استفاده کنید.
از ایده ها و متد های مختلف جهت کنترل کودک پر انرژی خود بهره ببرید. و از توصیه های متخصصین در این زمینه استفاده کنید.
با والدین سایر کودکان بیش فعال در ارتباط باشید.
بدانید که شما تنها خانواده ای نستید که با بیش فعالی کودکتان دست و پنجه نرم می کنید. این نکته بسیار حائز اهمیت است! با خانواده هایی که در شرایط یکسانی با شما زندگی می کنند، در ارتباط باشید. اطلاعات و توصیه های مفید را با یکدیگر در میان بگذارید. این خود نوعی منبع حمایتی بزرگ بشمار می رود.
هر چه بیشتر درباره رفتار و عملکرد فرزند بیش فعالتان بدانید راحت تر می توانید با مشکلات رفتاری وی کنار بیایید. نسبت به رفتار های او واکنش منفی نشان ندهید.
راهکار هایی که هم به شما و هم به کودکتان کمک می کند تا اعتماد بنفس بیشتری داشته باشید:
- توانایی های فرزندتان را در نظر بگیرید.
- به دنبال کمک و حمایت باشید.
- شرایط و برخی مسائل را تغییر جزئی بدهید.
یاد آوری برخی نکات کلیدی
- صحبت و مشورت با معلم و پزشک کودک، اولین گام مفید و موثر جهت حمایت از نیازهای کودکتان است.
- اختلال بیش فعالی علامت یک وضعیت پزشکی است نه نتیجه مراقبت و تربیت نادرست والدین.
- دادن یک توپ یا خمیربازی به کودک (بتواند آن را بفشارد)، به او کمک می کند تا بهتر تمرکز کند.
محقق و مترجم : عطیه فضلی
منبع :
https://www.helpguide.org/articles/add-adhd/attention-deficit-disorder-adhd-in-children.htm/
