اختلال طیف اوتیسم و علل بروز آن
اختلال طیف اوتیسم که از آن با نام ASD نیز یاد می شود، نوعی اختلال رشد است که بر روابط و رفتار فرد تاثیر می گذارد. علل بروز اوتیسم در کودکان متفاوت است. گرچه ممکن است اوتیسم در هر سنی تشخیص داده شود، گفته می شود ASD نوعی “اختلال رشد” است چراکه بطور کلی علائم آن در دو سال اولیه زندگی کودک پدیدار می شوند.
براساس کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات ذهنی (DSM-5)، یک موسسه روانپزشکی آمریکایی اقدام به چاپ کتاب راهنمایی نمود که در زمینه تشخیص اختلالات ذهنی مورد استفاده قرار می گرفت.
طبق مطالب این کتاب، افراد مبتلا به ASD علائم زیر را دارند:
- مشکل در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران
- علایق محدود و حرکات تکراری
- علائمی که به توانایی فرد در زمینه عملکرد مناسب در مدرسه، محل کار و سایر مراحل زندگی آسیب می رساند.
اوتیسم بعنوان یک اختلال “طیفی” شناخته می شود چراکه نوع و شدت علائمی که افراد اوتیسمی تجربه می کنند بسیار متنوع است. اختلال ASD در گروه های مذهبی، نژادی و اقتصادی به چشم می خورد. با این که ممکن است این اختلال در طول زندگی همراه فرد باشد، درمان ها و خدمات ارائه شده می تواند علائم و توانایی عملکرد فرد را بهبود بخشد.
آکادمی امریکایی کودکان توصیه می کند که تمامی کودکان تست غربالگری اوتیسم را انجام دهند. تمامی مراقبین کودک می بایست درباره غربالگری و یا ارزیابی ASD کودکان تحت نظرشان با پزشک کودک صحبت کنند.
علائم و نشانه های ASD
افرادی که مبتلا به ASD هستند اغلب در زمینه روابط و تعاملات اجتماعی دچار مشکل می شوند، علایق محدود و حرکات تکراری دارند. در اینجا مثال هایی در زمینه نوع رفتار و حرکات افرادی که اختلال اوتیسم در آن ها شناسایی شده است، ارائه می دهیم. همه افراد مبتلا به ASD تمامی علائم را از خود بروز نمی دهند بلکه اکثریت آن ها چند علامت را با هم دارند:
علائم کودک ASD در زمینه روابط و تعاملات اجتماعی شامل موارد ذیل می شود:
- با دیگران ارتباط چشمی ناپایدار و یا ضعیفی دارند.
- بنظر می رسد به مردم نگاه نمی کنند و یا به آن ها گوش نمی دهند.
- لذت بردن از وسایل و یا فعالیت های خود را به ندرت به دیگران اعلام می کنند. (از طریق اشاره کردن و یا نشان دادن وسائل به دیگران)
- در صورتی که شخصی نامشان را صدا بزند و یا با صحبت کردن سعی در جلب توجهشان داشته باشد، خیلی کند عکس العمل نشان می دهند و یا اصلا جواب نمی دهند.
- با پس و پیش مکالمات مشکل دارند.
- اغلب درباره موضوع مورد علاقه شان زیاد صحبت می کنند؛ بدون اینکه توجه داشته باشند که دیگران علاقه ای به این موضوع ندارند و یا به افراد دیگر فرصتی برای پاسخ بدهند.
- معمولا حالت چهره، حرکات و ژستشان با آن چه می گویند، هماهنگی ندارد.
- تن صدایشان غیرعادی است؛ ممکن است شبیه آواز خواندن و یا صدای روبات باشد.
- معمولا در درک دیدگاه دیگران مشکل دارند و یا قادر نیستند عملکرد افراد را پیش بینی کرده و یا بفهمند.
علائم کودک ASD در زمینه حرکات محدود و تکراری شامل موارد ذیل می شود:
- حرکات خاصی را تکرار می کنند و یا رفتاری غیر عادی دارند. بعنوان مثال کلمات و یا عباراتی را تکرار می کنند که این رفتار اکولالیا نامیده می شود.
- علاقه شدید و ثابتی به موضوعاتی خاص همچون اعداد، جزئیات و یا حقایق دارند.
- علایق متمرکزی دارند، مانند علاقه به اشیای متحرک و یا اجزای اشیا.
- با ایجاد تغییر کوچکی در روال عادی زندگی، ناراحت و پریشان می شوند.
- در مقایسه با سایرین نسبت به ورودی های حسی همچون نور، صدا، لباس و یا دما حساس تر هستند.
همچنین ممکن است افراد مبتلا به ASD دچار اختلال خواب و تحریک پذیری شوند. با اینکه این افراد چالش های فراوانی را تجربه می کنند لیکن ممکن است نقاط قوت زیادی داشته باشند.
نقاط قوت کودکان ASD :
- توانایی یادگیری جزء به جزء مطالب را داشته باشند و اطلاعات و اخبار گذشته را بخوبی بیاد بیاورند.
- از نظر دیداری و شنیداری، قوه یادگیری خیلی خوبی داشته باشند.
- در زمینه ریاضی، علوم، موسیقی و هنر عملکرد فوق العاده ای داشته باشند.
علل بروز اوتیسم
در حالیکه دانشمندان علل اصلی و دقیق اختلال اوتیسم را نمی دانند، تحقیقات نشان می دهد که تلفیق “ژن ها” و “تاثیر محیط اطراف” می تواند بر رشد کودک تاثیر گذاشته و منجر به اختلال ASD شود. گرچه هنوز دانشمندان تلاش می کنند تا دلیل بروز این اختلال را در افراد کشف کنند.
برخی علل بروز اوتیسم عبارتند از:
- داشتن خواهر و برادری که مبتلا به اوتیسم است.
- داشتن والدین مسن
- داشتن شرایط ژنتیک خاص – افرادی که مبتلا به سندروم داون، سندروم ایکس فریگل و سندروم رت هستند، احتمال این که به ASD مبتلا شوند، بسیار زیاد است.
- کودکانی که هنگام تولد وزن بسیار پایینی دارند.
تشخیص اختلال ASD
پزشکان با بررسی رفتار و جدول رشد کودک، این اختلال را تشخیص می دهند. معمولا بطور قطع در سن دو سالگی می توان اختلال اوتیسم را تشخیص داد. افرادی که مشکوک به این اختلال هستند، می بایست هر چه سریع تر ارزیابی های مربوطه را انجام داده تا بتوان تشخیص صحیح را انجام داد و درمان را شروع نمود.
تشخیص این اختلال در کودکان خردسال
اغلب تشخیص ASD در کودکان خردسال، فرآیندی دو مرحله ای است.
مرحله 1 : غربالگری عمومی رشد طی چکاپ دوره ای کودک
وضعیت رشد و سلامتی کودک می بایست توسط متخصص اطفال و یا مراکز مراقبت سلامتی بصورت دوره ای ارزیابی شود. آکادمی امریکایی کودکان توصیه می کند که تمامی کودکان جهت بررسی اختلال رشدشان در سن 9 و 18و 24 یا 30 ماهگی غربالگری انجام دهند و خصوصا در زمینه اختلال اوتیسم در سن 18 و 24 ماهگی وضعیتشان بررسی شود.
درصورتیکه کودک در معرض خطر ابتلا به اختلال ASD و یا مشکلات رشدی باشد میبایست غربالگری دیگری نیز انجام دهد.
افرادی که در معرض خطر هستند عبارتند از : کودکانی که یکی از اعضای خانواده شان مبتلا به ASD است؛ کودکانی که برخی علائم و حرکات ASD را دارند؛ کودکانی که والدین مسن دارند؛ کودکانی که شرایط ژنتیک خاص دارند؛ کودکانی که هنگام تولد وزن خیلی پایینی داشته اند.
در فرآیند غربالگری کودکان خردسال، تجربه و توجه والدین از اهمیت بسزایی برخوردار است. گاهی اوقات پزشک سوالاتی درباره رفتار و حرکات کودک از والدین می پرسد. سپس پاسخ والدین، اطلاعات بدست آمده از غربالگری ASD کودک و مشاهدات خود (از رفتار و حرکات کودک) در کنار هم قرار می دهد.
کودکانی که طی فرآیند غربالگری اختلالات رشدی آنها مشخص می شود، به ارزیابی مرحله دو ارجاع داده می شوند.
مرحله 2 : ارزیابی تکمیلی
این نوع ارزیابی توسط تیمی از پزشکان که در زمینه تشخیص اختلال اوتیسم تجربه کافی دارند، صورت می گیرد.
این تیم شامل متخصصین زیر می شود:
- یک پزشک متخصص اطفال – پزشکی که در زمینه رشد کودک، آموزش خاصی دیده و یا تحصیل کرده باشد.
- یک روان شناس و یا روان پزشک کودک – پزشکی که در زمینه رشد مغزی و رفتاری کودک، آموزش تخصصی دیده و یا تحصیل کرده باشد.
- یک روان شناس عصب شناختی – پزشکی که به ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات عصبی، پزشکی و رشدی-عصبی می پردازد.
- یک پاتولوژیست زبان گفتاری – یک متخصص سلامت که در زمینه مشکلات ارتباطی آموزش ویژه دیده و یا تحصیل کرده باشد.
این ارزیابی موارد زیر را مشخص می کند:
- سطح شناختی و یا مهارت های فکری
- توانایی های زبانی
- مهارت های متناسب با سن که جهت انجام فعالیت های روزانه بطور مستقل، مورد نیاز است؛ فعالیت های همچون غذا خوردن، لباس پوشیدن و دستشویی رفتن.
از آنجایی که ASD یک مهارت پیچیده بوده و گاهی اوقات همراه با بیماری های دیگر و یا اختلالات یادگیری بروز پیدا می کند، ارزیابی تشریحی شامل این موارد می شود:
- تست خون
- تست شنوایی
نتیجه این ارزیابی منجر به تشخیص رسمی و ارائه توصیه هایی در زمینه درمان این اختلال می شود.
محقق و مترجم : عطیه فضلی
منبع :
https://www.nimh.nih.gov/health/topics/autism-spectrum-disorders-asd/index.shtml
